Utrata prawa jazdy za prędkość – kiedy i na ile?

Jedną z najczęstszych przyczyn utraty prawa jazdy jest przekroczenie dozwolonej prędkości o 50 km/h w terenie zabudowanym. Statystyki są nieubłagane, w 2024 roku za to wykroczenie zatrzymano 26 155 kierowców. To aż o 10% więcej niż rok wcześniej. W takiej sytuacji uprawnienia zabierane są na 3 miesiące – mówią o tym przepisy Ustawy z dnia 20 czerwca 1997 roku Prawo o ruchu drogowym. Zobacz, kiedy jeszcze grozi utrata prawa jazdy za prędkość.

Choć to przede wszystkim zbyt szybka jazda skutkuje zatrzymaniem uprawnień, prawo jazdy można stracić również za inne wykroczenia, choćby za jazdę pod wpływem alkoholu lub spowodowanie zagrożenia na drodze. Kierowca traci także prawo jazdy po przekroczeniu limitu punktów karnych. Trzeba też pamiętać, że uprawnienia mogą zostać zatrzymane na 3 miesiące, ale też na rok, kilka lat, a nawet dożywotnio. Wszytko zależy od kalibru przewinienia. Za łamanie przepisów ruchu drogowego kierowcy grozi więc nie tylko kara grzywny i punkty karne, ale utrata uprawnień. Co więcej, przepisy są regularnie zaostrzane, wysokość mandatów rośnie, a stracić prawo jazdy jest coraz łatwiej. Nieprzestrzeganie zasad zdecydowanie się nie opłaca.

Przekroczenie prędkości – kiedy grozi zatrzymanie prawa jazdy?

Zatrzymanie prawa jazdy na 3 miesiące to kara dla kierowców, którzy przekraczają dopuszczalną prędkość o 50 km/h w terenie zabudowanym – mówią o tym przepisy ruchu drogowego.

Procedura jest wyjątkowo prosta – funkcjonariusz wystawia pokwitowanie, które jest ważne przez 24 godziny. W tym czasie kierowca powinien odstawić samochód, ponieważ przez najbliższe 3 miesiące nie będzie mógł wsiadać za kierownicę. Policjant wprowadza również stosowną informację do bazy CEPiK i kieruje wniosek do starosty o zatwierdzenie decyzji.

Ważne! W tym przypadku nie ma konieczności kierowania sprawy do sądu.

Za przekroczenie prędkości o 50 km/h w terenie zabudowanym kierowca otrzyma również mandat w wysokości 1500 zł oraz 13 punktów karnych. Recydywa karana jest podwójną kwotą – prowadzący pojazd, ponownie zatrzymany za to samo wykroczenie, zapłaci już 3000 zł.

Jak wygląda zwrot zatrzymanego prawa jazdy?

W przypadku zatrzymania prawa jazdy za przekroczenie prędkości o 50 km/h w terenie zabudowanym, jego zwrot odbywa się automatycznie. Oznacza to, że po upływie okresu, na jaki została orzeczona kara, kierowca odzyskuje uprawnienia i może prowadzić samochód.

Wszystko za sprawą zmiany przepisów, które wprowadzono w 2023 roku. W artykule 102 Kodeksu drogowego znajdziemy zapis, że prawo jazdy zwracane jest automatycznie w kilku sytuacjach, np. gdy zostało zatrzymane za przekroczenie prędkości o 50 km/h w terenie zabudowanym lub za przewożenie zbyt wielu osób w pojeździe.

Pamiętaj! Jeśli straciłeś uprawnienia na 3 miesiące za zbyt szybką jazdę w terenie zabudowanym, nie musisz składać wniosku o zwrot prawa jazdy ani zdawać egzaminów. Podobnie jak zatrzymanie prawa jazdy, jego zwrot odbędzie się elektronicznie, w sposób automatyczny.

Jak odzyskać prawo jazdy zabrane na dłużej niż rok?

Inaczej wygląda procedura odzyskiwania prawa jazdy odebranego na dłużej niż rok. Niestety w tym przypadku kierowca musi ponownie podejść do egzaminu państwowego teoretycznego i praktycznego. Co więcej, aby ponownie cieszyć się prawem jazdy, musi złożyć wniosek o zwrot dokumentu. Do wniosku należy dołączyć niezbędne dokumenty, m.in. potwierdzenie zdania egzaminu.

Jeśli badania lekarskie straciły ważność, kierowca musi wykonać nowe. Jeżeli prawo jazdy jest już nieważne, należy wnieść opłatę za wydanie kolejnego dokumentu (wynosi ona 100,50 zł). W pozostałych przypadkach zwrot prawa jazdy nie podlega opłacie.

Zwrot prawa jazdy zabranego za punkty karne

Kierowca może stracić prawo jazdy po przekroczeniu limitu punktów karnych – 20 lub 24 w zależności od stażu za kółkiem. W najgorszej sytuacji są świeżo upieczeni kierowcy, którzy uprawnienia mają krócej niż rok. Po przekroczeniu limitu 20 punktów zostają one cofnięte, a kierowca musi przejść całą procedurę od nowa – ukończyć kurs, zdać egzaminy, wykonać badanie psychologiczne.

Starsi stażem tracą prawo jazdy po przekroczeniu limitu 24 punktów – konieczne jest ponowne sprawdzenie kwalifikacji kierowcy, czyli zdanie egzaminu praktycznego i teoretycznego. Warto pamiętać, że zdanie egzaminu za pierwszym razem sprawia, że w dokumentach nie pojawi się adnotacja o zatrzymaniu prawa jazdy. Jeśli jednak egzamin trzeba będzie powtórzyć, stosowna informacja zostanie odnotowana.

Kiedy jeszcze kierowca może stracić prawo jazdy?

Utrata prawa jazdy niekoniecznie musi być związana ze zbyt szybką jazdą. Taka kara czeka kierowców, którzy łamią także inne przepisy, dopuszczają się wykroczeń. Służy mogą orzec zakaz prowadzenia pojazdów w przypadku:

• jazdy pod wpływem alkoholu lub środków odurzających, prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości;
• ucieczki z miejsca zdarzenia, nieudzielenia pomocy poszkodowanym w wypadku drogowym;
• niezatrzymania się do kontroli drogowej;
• przewożenia osób w liczbie przekraczającej liczbę miejsc w danym pojeździe (jest ona określona w dowodzie rejestracyjnym);
• spowodowania wypadku ze skutkiem śmiertelnym, jeśli kierujący był po użyciu alkoholu lub narkotyków;
• spowodowania zagrożenia w ruchu drogowym poprzez ignorowanie zakazu wyprzedzania, wymuszenie pierwszeństwa, niebezpieczne manewry;
• przekroczenia limitu punktów karnych (24 lub 20 dla początkującego kierowcy).

Jazda po spożyciu alkoholu a utrata prawa jazdy

Jazda pod wpływem alkoholu może być zakwalifikowana jako wykroczenie lub przestępstwo – od kwalifikacji będzie uzależniona kara.

• Stan po spożyciu alkoholu (stężenie alkoholu we krwi wynosi 0,2-0,5 promila) – prowadzenie samochodu traktowane jest jako wykroczenie, wobec kierowcy może być orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów na okres od 6 miesięcy do 3 lat. Dodatkowo nakładane są punkty karne (15 punktów) oraz grzywna w wysokości nie mniejszej niż 2,5 tys. zł.
• Stan nietrzeźwości (stężenie alkoholi we krwi wynosi powyżej 0,5 promila) – wsiadanie za kółko uznawane jest za przestępstwo, a kierowca podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Zakaz prowadzenia pojazdów może wynieść od roku do aż 15 lat.

Prawo jazdy zatrzymane z powodu jazdy pod wpływem alkoholu można starać się odzyskać wcześniej. Musi jednak minąć połowa okresu, na jaki uprawnienia zostały odebrane. Kierowcy, którzy stracili prawo jazdy dożywotnio, muszą odczekać 10 lat. Po tym czasie mogą złożyć do sądu odpowiedni wniosek – rozwiązaniem jest blokada alkoholowa.

Mandaty i punkty karne za prędkość

Wiesz już, że zbyt szybka jazda może zakończyć się odebraniem prawa jazdy, grzywną, punktami karnymi. Warto stosować się do przepisów, szczególną uwagę zwracając na limity prędkości.

Pamiętaj! Nowy taryfikator mandatów przewiduje dużo wyższe kary niż poprzedni. Dodatkowo w przypadku recydywy (popełnienie tego samego wykroczenia po raz kolejny) grzywna jest podwajana.

Jak wygląda taryfikator mandatów i punktów karnych w przypadku przekroczenia prędkości?

• do 10 km/h – 1 punkt karny, 50 zł;
• 11-15 km/h – 2 punkty, 100 zł;
• 16-20 km/h – 3 punkty, 200 zł;
• 21-25 km/h – 5 punktów, 300 zł;
• 26-30km/h – 7 punktów, 400 zł;
• 31-40 km/h – 9 punktów, 800 zł (recydywa 1600 zł);
• 41-50 km/h – 11 punktów, 1000 zł (za recydywę 2000 zł);
• 51-60 km/h – 13 punktów, 1500 zł (lub 3000 w przypadku recydywy);
• 61-70 km/h – 14 punktów, 2000 zł (recydywa 4000 zł);
• powyżej 70 km/h – 15 punktów, 2500 zł (recydywa 5000 zł).

Taryfikator mandatów w obecnej formie obowiązuje od 1 stycznia 2022 roku, natomiast taryfikator punktów karnych od 17 września 2022 roku.

Najważniejsza zmiana dotyczyła podniesienia stawki maksymalnej mandatu z 500 zł do 5000 zł (nowy taryfikator mandatów) oraz wprowadzenie możliwości otrzymania 15 punktów karnych podczas jednej kontroli (taryfikator punktów karnych).

Nadmierna prędkość a utrata prawa jazdy – planowane zmiany

Przekroczenie prędkości o 50 km/h w terenie zabudowanym jest karane utratą uprawnień na 3 miesiące. Ministerstwo Infrastruktury pracuje jednak nad zmianami przepisów, a konkretnie dodaniem zapisu, który umożliwiałby ukaranie kierowcy odebraniem prawa jazdy również za nadmierną prędkość poza obszarem zabudowanym.

Utrata prawa jazdy za prędkość a ubezpieczenie OC

Przekroczenie dozwolonej prędkości w terenie zabudowanym może się skończyć utratą prawa jazdy. Oznacza to, że kierowca przez pewien czas nie będzie mógł prowadzić samochodu. Co w takiej sytuacji z ubezpieczeniem OC? Czy składka musi być opłacana, mimo że auto stoi w garażu? Zgodnie z przepisami Ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, UFG i PBUK każdy pojazd mechaniczny dopuszczony do ruchu musi mieć ważne ubezpieczenie OC. To jedyna obowiązkowa polisa komunikacyjna.

Niezależnie od tego, czy samochód jest obecnie użytkowany, czy też stoi w garażu, właściciel musi zadbać o ciągłość OC. Za brak polisy nakładane są surowe kary finansowe. W 2025 roku kierowca samochodu osobowego zapłaci:

• opóźnienie do 3 dni – 1870 zł;
• zwłoka od 4 do 14 dni – 4670 zł;
• przerwa powyżej 14 dni – 9330 zł.

Ważne! Wysokość kary znacznie przewyższa kwotę, którą kierowca musi zapłacić za obowiązkowe OC.

Jeśli kierowca utracił uprawnienia, może sprzedać auto lub przekazać je jako darowiznę – OC jest przypisane do danego pojazdu, więc o dalsze opłacanie składki będzie musiał martwić się nabywca samochodu. Zazwyczaj jednak krótkotrwała utrata uprawnień nie skłania kierowcy do pozbycia się pojazdu.

Zatrzymanie prawa jazdy za prędkość a dalsza podróż

Gdy starosta wyda decyzję o zatrzymaniu prawa jazdy za prędkość na 3 miesiące, kierowca musi natychmiast zastosować się do niej – oznacza to, że nie powinien wsiadać za kółko. Jeśli mimo to będzie podróżował bez ważnego prawa jazdy i zostanie zatrzymany do kontroli, starosta przedłuży zakaz prowadzenia pojazdów o kolejne 3 miesiące.

Ponowne złamanie zakazu skończy się cofnięciem uprawnień. Kierowca będzie musiał zdawać egzaminy. Niestety dodatkowo grozi mu kara pozbawienia wolności, zgodnie z art. 94 § 1 Ustawy z dnia 20 maja 1971 roku Kodeks wykroczeń:

Nadmierna prędkość to jedno z najczęściej popełnianych wykroczeń. Warto pamiętać, że za łamanie przepisów kierowcy grozi nie tylko mandat, punkty karne, ale też utrata prawa jazdy. Za przekroczenie prędkości o 50 km/h w terenie zabudowanym uprawnienia mogą być zabrane na 3 miesiące. Dalsza podróż, mimo braku uprawnień, grozi wydłużeniem okresu zatrzymania prawa jazdy, ale też grzywną i ograniczeniem wolności.