Zmiana homologacji samochodu ciężarowego na osobowy – jak to zrobić?

Każdy pojazd zostaje zakwalifikowany do odpowiedniej kategorii, typu czy rodzaju. W przypadku niektórych określa się także ich przeznaczenie – od niego zależy, jakie wymogi musi spełniać samochód. Homologacja jest natomiast procesem, podczas którego sprawdza się, czy dany pojazd spełnia normy, wymagania techniczne i może być dopuszczony do ruchu. Przeprowadza się ją również, gdy w samochodzie zostały wykonane znaczące przeróbki. Czym jest zmiana homologacji samochodu ciężarowego na osobowy i czy jest tym samym, co zmiana przeznaczenia? Tłumaczymy.

Jeszcze kilka lat temu po polskich drogach poruszały się samochody z zamontowanymi kratkami – prawo dopuszczało możliwość rejestrowania ich jako pojazdy ciężarowe. Posiadanie takiego auta wiązało się z przywilejami – przedsiębiorcy mogli odliczać pełny VAT od zakupu pojazdu oraz VAT od zakupu paliwa. Choć ulgi te nie są już dostępne od 2014 roku, wciąż można spotkać samochody osobowe z zamontowanymi kratkami. Ich demontażu nie można wykonać na własną rękę. Wszelkie zmiany konstrukcji pojazdu muszą być przeprowadzone przez wykwalifikowane osoby, w odpowiednim warsztacie. Kolejnym etapem jest zmiana przeznaczenia pojazdu – właściciel musi udać się do wydziału komunikacji z kompletem wymaganych dokumentów. Jeszcze czym innym jest zmiana homologacji samochodu, choć można spotkać się z ich zamiennym stosowaniem.

Czym jest homologacja samochodu?

Homologacja samochodu to stwierdzenie, że spełnia on konkretne wymagania i normy, a zatem może być dopuszczony do ruchu. Homologacją pojazdów w Polsce zajmuje się Dyrektor Transportu Dozoru Technicznego. W Rozporządzeniu Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 7 października 1999 w sprawie homologacji pojazdów opisano 8 kategorii homologacyjnych:

• M – pojazdy samochodowe posiadające co najmniej cztery koła, przeznaczone do przewozu osób (auta osobowe);
• N – pojazdy samochodowe posiadające co najmniej cztery koła i przeznaczone do przewozu ładunków (auta ciężarowe);
• O – przyczepy;
• L – pojazdy posiadające dwa lub trzy koła, bądź z czterema kołami oraz motorowery;
• R – przyczepy rolnicze;
• T – ciągniki rolnicze;
• S – wymienne urządzenia ciągnięte.

Homologację przeprowadzają producenci samochodów, ale muszą o nią starać się też osoby, które samodzielnie zbudowały pojazd lub dokonały w nim istotnych zmian konstrukcyjnych. Te zawsze wymagają potwierdzenia, że są zgodne z przepisami prawa, a szczególnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z 31 grudnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia.

Ważne! Transport Dozoru Technicznego (TDT) jest organem wyznaczającym podmioty upoważnione do przeprowadzania badań homologacyjnych w Polsce.

W przypadku samochodów, w których dokonano zmian konstrukcyjnych istnieje, właściciel powinien złożyć wniosek o dopuszczenie jednostkowe pojazdu do ruchu drogowego. Wiąże się to z opłatą w wysokości 1600 zł. Do wniosku należy dołączyć potwierdzenie pozytywnego przejścia badania technicznego wykonanego przez uprawniony przez TDT podmiot.

Zmiana homologacji samochodu ciężarowego na osobowy czy zmiana przeznaczenia pojazdu

W wielu źródłach możesz spotkać zamienne traktowanie pojęć, jakimi jest zmiana homologacji samochodu ciężarowego na osobowy a zmiana przeznaczenia pojazdu. Ta druga często wiąże się z demontażem kratki. Właściciel auta nie może zrobić tego samodzielnie, prace musi zlecić specjalistom. Przerobienie samochodu ciężarowego na osobowy to ingerencja w jego konstrukcję, dlatego prace takie mogą przeprowadzać jedynie podmioty uprawnione.

Zmiana samochodu ciężarowego na osobowy to nie tylko wyjęcie kratki, ale często także zamontowanie tylnych siedzeń oraz odpowiednich elementów bezpieczeństwa (pasy bezpieczeństwa).

Ważne! Usunięcie kratki nie jest skomplikowaną procedurę, jednak właściciel samochodu nie może zrobić tego samodzielnie.

Po wykonaniu modyfikacji warsztat powinien wystawić zaświadczenie o przeprowadzonych pracach, a także paragon lub fakturę. Właściciel samochodu powinien też otrzymać dokument potwierdzający, że warsztat jest upoważniony do przeprowadzania tego rodzaju przeróbek. Kolejnym krokiem jest wizyta w Okręgowej Stacji Kontroli Pojazdów, gdzie auto zostanie skontrolowane.

Kto ma uprawnienia do wprowadzania zmian w konstrukcji auta?

Samochód, w którym chcemy dokonać zmian konstrukcyjnych, należy zaprowadzić do warsztatu, którego działalność jest sklasyfikowana kodem PKD 45.20.Z (Konserwacja i naprawa pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli). Oznaczenia te potwierdzają, że zakład posiada odpowiednie uprawnienia do konserwacji i naprawy pojazdów samochodowych, a tym samym może dokonywać zmian w ich konstrukcji. To w takim miejscu można zmienić samochód ciężarowy na osobowy, czyli przeprowadzić demontaż kratki.

Do dalszych działań kierowca będzie potrzebował zaświadczenia (wpis z CEiDG lub KRS), że dana firma ma prawo do prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie naprawy i obsługi pojazdów.

Wizyta w Okręgowej Stacji Kontroli Pojazdów

Po demontażu kratki właściciel pojazdu musi stawić się w Okręgowej Stacji Kontroli Pojazdów, aby uzyskać zaświadczenie, że zmiany konstrukcyjne w pojeździe przeprowadzono prawidłowo. Wykwalifikowany pracownik dokona przeglądu i oceni wprowadzone modyfikacje.

Udając się do wydziału komunikacji, kierowca musi mieć przygotowane zaświadczenie ze stacji kontroli pojazdów o dokonanych zmianach oraz aktualne badanie techniczne. To niezbędne dokumenty, które pozwolą przeprowadzić przerejestrowanie samochodu.

Zmiana homologacji samochodu – wydział komunikacji

Od wykonania badania technicznego kierowca ma 30 dni na udanie się do wydziału komunikacji. Zmiana przeznaczenia samochodu ciężarowego na osobowy wymaga przerejestrowania – właściciel auta otrzyma nowy dowód rejestracyjny pojazdu. Jakie dokumenty musi zabrać ze sobą?

• Wypełniony wniosek o rejestrację samochodu;
• stosowne oświadczenie z warsztatu, w którym dokonano zmian konstrukcyjnych;
• zaświadczenie z Okręgowej Stacji Kontroli Pojazdów o prawidłowym przeprowadzeniu zmian konstrukcyjnych (usunięcie kratki, montaż siedzeń, zabezpieczeń);
• dotychczasowy dowód rejestracyjny pojazdu z ważnym badaniem technicznym lub zaświadczenie o przeprowadzeniu badania technicznego;
• potwierdzenie wniesienia opłaty za rejestrację samochodu;
• informację o zapłacie akcyzy lub niepodleganiu podatkowi;
• dowód osobisty w celu zweryfikowania tożsamości.

Pamiętaj! Karty pojazdu przestały obowiązywać, dlatego nie musisz brać jej ze sobą. Możesz też oddać ją w wydziale komunikacji, gdzie zostanie unieważniona.

Na wydanie nowego dowodu rejestracyjnego kierowca musi poczekać – na czas oczekiwania otrzyma tzw. dowód miękki, czyli tymczasowy.

Koszt przerejestrowania samochodu ciężarowego na osobowy

Zmiana przeznaczenia samochodu (ciężarowego na osobowy) wymaga naniesienia stosownych zapisów w dokumentach pojazdu. Kierowcy będzie potrzebny nowy dowód rejestracyjny. Jaki jest koszt przerejestrowania auta?

• Nowy dowód rejestracyjny – 54,50 zł;
• pozwolenie czasowe, czyli miękki dowód rejestracyjny – 13,50 zł;
• nalepka legalizacyjna – 12,50 zł.

Właściwa rejestracja zajmuje zazwyczaj nie więcej niż 30 dni. Gdy dokument jest gotowy do odbioru, urząd informuje właściciela pojazdu.

Zmiana przeznaczenia pojazdu a ubezpieczenie OC

Należy pamiętać, że o wszelkich przeróbkach konstrukcyjnych, zmianie przeznaczenia pojazdu (samochodu osobowego na ciężarowy i odwrotnie) trzeba poinformować ubezpieczyciela. Towarzystwo ubezpieczeniowe musi oszacować, czy po wprowadzeniu modyfikacji ryzyko nie zwiększyło się lub nie zmniejszyło, co ostatecznie zadecyduje o wysokości składki. Trzeba pamiętać, że przy obliczaniu ceny OC brane są pod uwagę różne składowe:

• rodzaj, marka, model samochodu;
• pojemność silnika;
• przebieg;
• rocznik;
• rodzaj paliwa;
• wiek i doświadczenie kierowcy;
• miejsce zamieszkania;
• historia ubezpieczeniowa.

Ważne! Po zmianie przeznaczenia pojazdu może dojść do rekalkulacji składki OC. Oznacza to, że kierowca może zapłacić więcej lub mniej niż dotychczas. To, czy dojdzie do ponownego przeliczenia wysokości składki zależy od danego TU.

Jeśli składka wyliczona przez ubezpieczyciela jest dla kierowcy niekorzystna, może on wypowiedzieć umowę i poszukać atrakcyjnej polisy w innej firmie. Ubezpieczenie OC zawsze ma taki sam zakres, dlatego kryterium wyboru może być cena – warto porównać oferty wielu ubezpieczycieli, np. korzystając z kalkulatora OC i AC.

Zmiana homologacji samochodu a akcyza

Obowiązek zapłaty akcyzy powstaje nie tylko w momencie nabycia wewnątrzwspólnotowego lub importu samochodu, ale też w przypadku dokonania zmian konstrukcyjnych w pojeździe innym niż samochód osobowy, zmieniających ten pojazd na samochód osobowy. Taki zapis w przepisach zaczął obowiązywać od 1 lipca 2021 roku (art. 100 ust. 1a Ustawy z dnia 6 grudnia 2008 roku o podatku akcyzowym). Obowiązek zapłaty podatku powstaje z dniem dokonania modyfikacji, czyli dotyczy pojazdów, w których zmian dokonano po tym terminie.

Brak obowiązku zapłaty akcyzy dotyczy sytuacji, gdy przebudowa pojazdu nie zmienia jego zasadniczego przeznaczenia, jakim jest przewóz osób (samochód przed modyfikacją i po niej jest samochodem osobowym).

Zmiana homologacji samochodu ciężarowego na osobowy wiąże się z koniecznością dopilnowania wielu formalności.  W wielu przypadkach oznacza po prostu zmianę przeznaczenia pojazdu. Najczęściej polega na demontażu kratki i przerejestrowaniu auta, które kończy się wydaniem nowego dowodu rejestracyjnego. W przypadku poważnych zmian konstrukcyjnych niezbędne jest złożenie wniosku o jednostkowe dopuszczenie pojazdu do ruchu.