Samochód bez prawa jazdy – jakie auta można prowadzić bez prawka?

W Polsce prowadzenie pojazdu bez uprawnień jest zabronione i wiąże się z poważnymi konsekwencjami finansowymi oraz często prawnymi. Aby być kierowcą samochodu, wymagane jest posiadanie prawa jazdy. Istnieją jednak pewne wyjątki, które dopuszczają jazdę tak zwanymi „samochodami bez prawa jazdy”, bez konieczności posiadania prawo jazdy kategorii B.

Jakie pojazdy można zaliczyć do tej grupy? Jakie trzeba spełniać warunki określone przez prawo, aby móc je prowadzić? Czy takie auto jest bezpieczne? Na te i inne pytania znajdziesz odpowiedź w poniższym artykule.

Samochód bez prawa jazdy, czyli jaki?

Według Ustawy o kierujących pojazdami z 2013 roku, art. 3 punkt 4:

Osoba, która ukończyła 18 lat, nie jest obowiązana do posiadania dokumentu stwierdzającego posiadanie uprawnienia do kierowania rowerem, wózkiem rowerowym lub pojazdem zaprzęgowym.

Zgodnie z tym aktem prawnym każda pełnoletnia osoba może prowadzić bez żadnych uprawnień tylko rower, wózek rowerowy lub pojazd zaprzęgowy (środek transportu, pojazd poruszający się na kołach – dwóch albo czterech lub płozach (sanie) przy wykorzystywaniu siły zwierzęcia pociągowego – najczęściej konia). Wynika z tego, że do prowadzenia pozostałych pojazdów wymagane są określone uprawnienia.

W przypadku samochodu osobowego musisz mieć prawo jazdy kat. B. Jednak samochód bez prawa jazdy lub samochód na dowód osobisty, jak to zwykło się mówić, to auto na które trzeba zdobyć inne uprawnienia niż kategoria B. Do prowadzenia tzw. samochodu bez prawka nie wystarczy jednak tylko dowód osobisty, a rzeczywiście prawo jazdy, tyle że nie kat. B. Tak więc ogólne określenie „samochód bez prawa jazdy” może być bardzo mylące. Warto dowiedzieć się więcej na temat pozwoleń, jakie są potrzebne dla tego typu pojazdów.

Jaki samochód bez prawa jazdy możesz prowadzić?

Do samochodu bez prawa jazdy można zaliczyć tak zwane „mikrosamochody”, które wyglądem przypominają osobówki. Oprócz tego muszą też odznaczać się określonymi parametrami. Do takich aut zaliczają się:

• Czterokołowce lekkie – czterokołowce, których masa własna nie przekracza 350 kg i konstrukcja ogranicza prędkość jazdy do 45 km/h.
• Czterokołowce ciężkie – pojazdy samochodowe przeznaczone do przewozu osób lub ładunków, z wyłączeniem samochodu osobowego, ciężarowego i motocykla, którego masa własna nie przekracza: w przypadku przewozu rzeczy 550 kg, w przypadku przewozu osób 400 kg.

Przykłady mikrosamochodów:

• Ligier JS50 – masa własna – 350; rodzaj paliwa – olej napędowy; poj. silnika (cm3) – 480, automatyczna skrzynia biegów; moc (KM)- 5,5; prędkość maksymalna (km/h) – 45, średnie spalanie (l/100 kmh)- 2,5, prawo jazdy kat. AM.
• Microcar Due – masa własna – 350; rodzaj paliwa – olej napędowy; poj. silnika (cm3) – 478; automatyczna skrzynia biegów; moc (KM)- 8 KM (6 kW) przy 3200 obr/min; prędkość maksymalna (km/h) – 45, średnie spalanie (l/100 kmh)- 2,5, prawo jazdy kat. AM.
• Aixam A 741 – masa własna 380; rodzaj paliwa – olej napędowy; poj. silnika (cm3) – 378; automatyczna skrzynia biegów; moc (KM)- 5 KM (4 kW) przy 3200 obr/min; średnie spalanie (l/100 kmh)- 3l, prawo jazdy kat. B1.

Są one przeznaczone przede wszystkim dla osób, które szukają łatwych w prowadzeniu pojazdów do realizacji codziennych zadań. Wszystkie te marki cieszą się dużym zainteresowaniem zarówno wśród indywidualnych użytkowników, jak i firm transportowych.

Jak sprawdzić, czy możesz prowadzić dany samochód bez prawka?

Aby dany samochód mógł zostać uznany za czterokołowiec, musi otrzymać odpowiednią homologację, która została opisana w ROZPORZĄDZENIU PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) NR 168/2013, z dnia 15 stycznia 2013 r. w sprawie homologacji i nadzoru rynku pojazdów dwu- lub trzykołowych oraz czterokołowców (rozdział 1, artykuł 4):

• pojazd kategorii L6e (lekki czterokołowiec), w podziale na następujące podkategorie:
• pojazd L6eA (lekki czterokołowiec drogowy);
• pojazd L6eB (lekki czterokołowiec), w podziale na następujące podkategorie:
• pojazd L6eBU (lekki pojazd czterokołowy do celów użytkowych): pojazd użytkowy przeznaczony wyłącznie do transportu towarów,
• pojazd L6eBP (lekki pojazd czterokołowy do przewozu pasażerów): pojazd głównie przeznaczony do przewozu pasażerów;

oraz czterokołowce ciężkie:

• pojazd kategorii L7e (czterokołowiec), w podziale na następujące podkategorie:
• L7e-A1: czterokołowiec drogowy A1,
• L7e-A2: czterokołowiec drogowy A2;
• pojazd L7e-B (ciężki czterokołowiec terenowy), w podziale na następujące podkategorie:
• L7e-B1: czterokołowiec terenowy,L7e-B2:
• pojazd typu side-by-side buggy;
• pojazd L7e-C (ciężki czterokołowiec), w podziale na następujące podkategorie:
• pojazd L7e-CU: (ciężki czterokołowiec do celów użytkowych) pojazd użytkowy przeznaczony wyłącznie do transportu towarów,
• pojazd L7e-CP: (ciężki czterokołowiec do przewozu pasażerów) pojazd głównie przeznaczony do przewozu pasażerów.

Pozytywny wynik homologacji oznacza, że pojazd spełnia wymagania nałożone przez Unię Europejską i może być oficjalnie dopuszczony do użytku na drogach publicznych.

Samochód bez prawa jazdy – wymagane uprawnienia

Mikrosamochody to pojazdy, które powstały z myślą o młodzieży oraz tych, którzy nie posiadają jeszcze prawa jazdy kategorii B, ale chcą być mobilni. Jaki zakres uprawnień trzeba zdobyć, aby móc prowadzić czterokołowca?

Do prowadzenia czterokołowca lekkiego uprawniają kategorie:

• AM lub każda wyższa. Aby uzyskać prawo jazdy kat. AM, należy mieć skończone 14 lat oraz ukończyć kurs oraz zdać egzamin w Wojewódzkim Ośrodku Ruchu Drogowego.

Do prowadzenia czterokołowca ciężkiego uprawniają kategorie:

• B1 i każda wyższa. Kurs wygląda tak samo jak na kategorię B (30 godzin praktycznych i teoretycznych). Natomiast egzamin zdaje się na przystosowanym do tej kategorii, samochodzie.

Pojazdy bez prawa jazdy – kto może je prowadzić?

Aby prowadzić mikrosamochód, trzeba osiągnąć określony przez prawo wiek. Według obowiązujących przepisów, które uregulowane są Ustawą o kierujących pojazdami, czterokołowcami mogą poruszać się nawet nastolatkowie. Jak wygląda procedura uzyskania uprawnień?

• Czterokołowce lekkie – kurs na kategorię AM, który składa się z 5 godzin teorii i praktyki i kończy się państwowym egzaminem w Ośrodku Ruchu Drogowego. Aby przystąpić do kursu na kategorię AM, musisz mieć 14 lat. Na sam kurs możesz zapisać się trzy miesiące przed osiągnięciem wymaganego wieku.
• Czterokołowce ciężkie – kurs na kategorię B1, który obejmuje wszystko, to samo co kurs na kat. B. Jednak kurs odbywa się na samochodzie, który spełnia parametry czterokołowca. Kurs kończy się egzaminem państwowym ( teoretycznym i praktycznym na placu manewrowym, jak i w ruchu miejskim). Aby przystąpić do kursu, musisz mieć 16 lat i tak samo możesz zacząć go trzy miesiące przed ukończeniem wymaganego wieku.

Gdzie można jeździć samochodem bez prawa jazdy?

Mikrosamochód to coraz bardziej popularny środek transportu ze względu na niskie spalanie, zwłaszcza w mieście, gdzie często stoi się w korkach. Ale czy takim autem można jeździć wszędzie? Otóż nie. Czterokołowce podlegają pewnym ograniczeniom, które wynikają z konstrukcji samochodu i przepisów:

• Czterokołowcami nie wolno poruszać się po drogach ekspresowych i autostradach (art. 2 ust. 3 i 4 Ustawy Prawo drogowe). Mogą jeździć tylko po drogach publicznych, w strefach ruchu i zamieszkania.
• Nie można nimi jeździć w lasach poza drogami publicznymi i drogami leśnymi, na których ruch jest zezwolony.
• W przypadku, gdy pasażerem jest dziecko do lat 7, można rozwinąć maksymalną prędkość do 40 km/h (art. 20 ust. 6 pkt 3 Ustawy Prawo o ruchu drogowym).
• Jeśli czterokołowiec nie ma nadwozia zamkniętego i pasów bezpieczeństwa, to kierowca i pasażer muszą założyć w czasie jazdy kaski ochronne.

Czy samochód bez prawka jest bezpieczny?

Wiele osób zastanawia się, czy czterokołowiec jest bezpieczny. Jest on wyjątkowo mały pośród innych samochodów i dlatego wydaje się mniej solidny. Jednak wbrew pozorom taki pojazd musi spełniać określone normy i warunki techniczne, aby został dopuszczony do ruchu.

Aby tak było, każdy mikrosamochód poddawany jest homologacji, która stanowi gwarancję, że pojazd spełnia wymagania bezpieczeństwa i ekologii, jakie stawiają normy prawa i regulacje. Proces ten obejmuje między innymi badania techniczne, które mają na celu potwierdzenie, że pojazd jest zgodny z wymaganiami europejskimi oraz przepisami krajowymi.

Czterokołowce, zwłaszcza te o większej mocy, muszą spełnić wysokie standardy bezpieczeństwa podczas użytkowania. Świadectwo homologacji otrzymuje się po przejściu odpowiednich badań i testów, które weryfikują, czy pojazd spełnia wymagane normy i jest bezpieczny.

Wyposażenie nowoczesnych mikropojadów

Wyposażenie samochodu ma ogromne znaczenie, ponieważ wpływa na komfort i bezpieczeństwo jazdy. Dlatego warto zwrócić uwagę na jego jakość, aby podróż była przyjemniejsza i bezpieczniejsza.

Współczesne mikrosamochody są wyjątkowo funkcjonalne ze względu na nowoczesne wyposażenie, które umożliwia bardziej komfortową i efektywną jazdę, przede wszystkim po mieście. W skład takiego wyposażenia wchodzi między innymi:

• komputer pokładowy,
• klimatyzacja,
• centralny zamek,
• elektryczne szyby,
• alarm.

W przypadku bardziej luksusowych modeli możesz również liczyć na podgrzewane siedzenia, nawigację GPS, system Park Assist, skórzaną tapicerkę czy kamerę cofania.

Mikrosamochody wyposażone są także w gadżety, takie jak połączenie z Internetem Wi-Fi czy odtwarzacze multimedialne umożliwiające odtwarzanie muzyki lub filmów podczas podróży. Nowoczesne mikrosamochody są też przystosowane do jazdy na energii elektrycznej, dzięki czemu są przyjazne dla środowiska naturalnego.

Ubezpieczenie samochodu bez prawa jazdy

Tak samo jak każdy inny pojazd, mikrosamochód musi posiadać obowiązkowe ubezpieczenie OC. Niezależnie od tego czy jest to czterokołowiec lekki czy ciężki, trzeba wykupić na niego pełny pakiet OC. Ubezpieczenie OC mikrosamochodu podlega takim samym prawom, jak w przypadku auta osobowego.

W przypadku młodej osoby koszt OC może być wysoki. Dlaczego? Wynika to stąd, że młodzi kierowcy traktowani są jako grupa wysokiego ryzyka ze względu na brak doświadczenia i większą skłonność do łamania przepisów. Osoby niedoświadczone za kierownicą często są bardziej narażone na popełnienie błędów, co zwiększa ryzyko wypadków drogowych. W przypadku kolizji lub szkody obowiązkowe ubezpieczenie OC pokrywa szkody wyrządzone przez sprawcę. Dlatego też istnieje bezpośredni związek między wiekiem kierowcy a stawkami ubezpieczenia OC.

Pamiętaj, że w Polsce ubezpieczenie OC jest obowiązkowe. Za brak ważnej polisy choćby przez jeden dzień grożą kary pieniężne, nakładane przez UFG.

Warto pamiętać, że ubezpieczenie OC jest obowiązkowe dla osób posiadających pojazdy i poruszających się po drogach publicznych. W przypadku braku takiego ubezpieczenia kierowca zmuszony jest ponieść koszty związane z ewentualnymi szkodami, jakie mógłby wyrządzić. Nie warto więc ryzykować. Konsekwencje braku OC mogą być bardzo poważne – podkreśla Kamil Sztandera, specjalista ds. ubezpieczeń komunikacyjnych w ubezpieczamy-auto.pl.

Co wpływa na cenę polisy OC dla mikrosamochodu?

Cena polisy OC dla mikrosamochodu jest uzależniona od różnych czynników, tak jak w przypadku samochodów osobowych.

Pierwszym i najważniejszym z nich jest wiek kierowcy. Osoby młodsze, które dopiero co uzyskały prawo jazdy, muszą liczyć się z wyższą składką, ponieważ nie mają doświadczenia. Firmy ubezpieczeniowe patrzą na to z punktu widzenia ryzyka wypadku. Oznacza to, że mniej doświadczony kierowca jest postrzegany jako bardziej ryzykowny dla ubezpieczyciela, co przekłada się na wyższą składkę OC.

Poza tym, na wysokość OC ma wpływ miejsce zamieszkania kierowcy. W mieście, w którym dochodzi do większej liczby wypadków, składka może być wyższa niż na terenach wiejskich. Dodatkowo przy wyliczaniu składki ubezpieczyciel weźmie pod uwagę:

• historię ubezpieczeń danej osoby,
• wcześniejsze szkody ( jeśli takie były),
• parametry samochodu.

Czy samochód bez prawa jazdy się opłaca? Wady i zalety

Mikrosamochody to pojazdy, których popularność w Polsce i wielu krajach na całym świecie rośnie z roku na rok. Jednak jak każdy samochód mają one swoje wady i zalety.

Zalety mikrosamochodów:

• Większa mobilność w mieście – są one niewielkie, poręczne i łatwe w manewrowaniu. Dzięki temu idealnie sprawdzają się w warunkach miejskich, gdzie miejsca parkingowe są zwykle ciasne i trudno dostępne.
• Ekonomiczne silniki, dlatego koszty utrzymania takiego pojazdu są niskie. Dodatkowo sprawia to, że są tańsze w eksploatacji dzięki mniejszemu zużyciu paliwa i niższym kosztom ubezpieczenia.
• Estetyczny wygląd – wiele modeli ma atrakcyjny design, który wyróżnia się na ulicach.

Wady mikrosamochodów:

• Stosunkowo wysoka cena, jak na takie małe auto.
• Niższa prędkość maksymalna – ze względu na ich niskie osiągi mikrosamochody nie nadają się do dalekich wycieczek.
• Niewielka ilość miejsca w środku oraz brak miejsca na bagaż, co wpływa na ograniczoną wygodę w czasie jazdy. Niekiedy kierowcy muszą rezygnować z wzięcia pasażerów lub bagażu, aby zmieścić się w samochodzie.
• Tylko podstawowe i okrojone wyposażenie oraz mniejsza stabilność na drodze.

Jednak dla osób, które szukają niedrogiego i kompaktowego rozwiązania dla swoich potrzeb do poruszania się po miejskich drogach, mikrosamochody są ciekawym i dobrym wyborem.