Rejestracja auta na zabytek krok po kroku

Rejestracja auta to szereg formalności, w wyniku których pojazd o wartości historycznej otrzymuje żółte tablice rejestracyjne. Dodatkowo właściciel takiego samochodu może korzystać z innych przywilejów, np. wykupić krótkoterminowe ubezpieczenie OC. Jak wygląda procedura rejestracji w tym przypadku, jakie dokumenty przygotować i kto może się starać o wpisanie samochodu do rejestru zabytków? Przeczytaj!

Definicję pojazdu zabytkowego znajdziemy w Ustawie z dnia 20 czerwca 1997 roku Prawo o ruchu drogowym. Przepisy dokładnie określają wymagania, jakie musi spełniać pojazd, który jest wpisany do rejestru zabytków lub do centralnej ewidencji dóbr kultury. Właściciel auta planujący jego rejestrację na zabytek musi wykazać się cierpliwością, ponieważ proces ten jest nieco dłuższy i bardziej skomplikowany niż standardowa rejestracja. Konieczna jest opinia rzeczoznawcy, badanie techniczne, a następnie złożenie wniosku w wydziale komunikacji.

Samochód zabytkowy, czyli jaki?

Ustawa prawo o ruchu drogowym wyraźnie opisuje, jaki samochód może zostać uznany za zabytkowy, jakie kryteria musi spełniać pojazd. Zapisy te znajdziemy w art. 2 pkt 39 wspomnianej Ustawy. Jako zabytek może zostać zarejestrowany pojazd, który ma przynajmniej 30 lat (wcześniej 25 lat). To pierwszy, jednak niejedyny warunek. Samochody zabytkowe to w myśl przepisów takie, których produkcja zakończyła się co najmniej 15 lat wcześniej i takie, które mają 75% oryginalnych części.

Ciekawe! W pewnych przypadkach za zabytek może zostać uznany samochód, który ma mniej niż 25 lat. Musi on jednak spełniać inne kryteria.

Samochody zabytkowe to także te, które mają mniej niż 25 lat, ale:

• reprezentują ważny etap rozwoju techniki motoryzacyjnej;
• zostały odrestaurowane, są wykonane oryginalnie lub przy ich produkcji zastosowano unikalne rozwiązania konstrukcyjne;
• brały udział w ważnych wydarzeniach historycznych lub były używane przez osoby uznane za wyjątkowo ważne;
• uczestniczyły w ważnych wydarzeniach sportowych.

Za auto zabytkowe może też zostać uznany pojazd, który jest wiernie odtworzony, dzięki czemu pokazuje rozwiązania danych czasów oraz ten, który został wyprodukowany w niewielkiej liczbie modeli.

Czym więc jest pojazd zabytkowy, a czym uznany za historyczny?

• Samochód zabytkowy to pojazd wpisany do rejestru zabytków lub znajdujący się w wojewódzkiej ewidencji zabytków, czy wpisany do inwentarza muzealiów zgodnie z odrębnymi przepisami;
• samochód historyczny to pojazd zabytkowy, ale też ten mający co najmniej 40 lat lub ten mający co najmniej 30 lat, uznany przez uprawnionego rzeczoznawcę za unikatowy lub mający szczególne znaczenie dla udokumentowania historii motoryzacji; do tej grupy zalicza się także pojazd wpisany do księgi inwentarza muzealiów (zgodnie z przepisami dotyczącymi ewidencjonowania dóbr kultury w muzeach).

Kiedy rejestracja na zabytek jest możliwa? Warunki

W 2024 poszczególne województwa zaczęły zaostrzać wymagania dotyczące rejestracji pojazdu na zabytek. Choć w całym kraju obowiązują te same przepisy, w poszczególnych województwach konserwatorzy zabytków stosują różne kryteria.

Przykład 1: W województwie łódzkim za samochód zabytkowy zostanie uznany pojazd, który ma co najmniej 30 lat, nie jest produkowany od 15 lat, posiada minimum 75% oryginalnych części, w tym główne podzespoły.

Przykład 2: W województwie mazowieckim samochód zabytkowy musi mieć co najmniej 35 lat, nie może być produkowany od 20 lat, a jego stan powinien być oryginalny (nie dokonano znacznych zmian podwozia, układu kierowniczego, hamulcowego oraz silnika, zachowano 75% oryginalnych części).

Przykład 3: W województwie opolskim zarejestrować auto na zabytek można, jeśli ma ono co najmniej 40 lat, nie jest produkowane od 20 lat i zachowało 75% części oryginalnych. W wyjątkowych sytuacjach można zarejestrować samochód, który ma co najmniej 30 lat, ale mniej niż 40, jeżeli brał udział w wydarzeniu historycznym lub jest wyjątkowy np. z racji rozwiązań konstrukcyjnych.

Pojazdy zabytkowe muszą spełniać ściśle określone warunki. Jak widać, każdy konserwator zabytków może inaczej je interpretować, dlatego poszczególne przypadki są oceniane indywidualnie. Czy rejestracja samochodu zabytkowego będzie możliwa, oceni wojewódzki konserwator zabytków.

Jak wygląda rejestracja samochodu na zabytek krok po kroku?

Rejestracja samochodu na zabytek to procedura podobna do zwykłej rejestracji, jednak właściciel zabytkowego pojazdu musi pamiętać o kilku dodatkowych formalnościach. Przede wszystkim należy upewnić się, że samochód może starać się o żółte tablice rejestracyjne, czyli że przedstawia on odpowiednią wartość historyczną. Jak krok po kroku wygląda rejestracja samochodu na zabytek?

Ustalenie własności

Jeśli nie ma żadnych wątpliwości co do tego, czyją własnością jest pojazd, ten punkt można spokojnie pominąć. Kiedy ustalenie własności nie jest konieczne? Jeżeli auto należało do kogoś z rodziny, zostało kupione i nowy właściciel widnieje już w dowodzie rejestracyjnym.

Ustalenie prawa do rejestracji samochodu zabytkowego

Kolejnym krokiem rozpoczynającym proces rejestracji na zabytek jest ustalenie, czy samochód może być traktowany jako pojazd zabytkowy. Warto więc już na początku potwierdzić, że pojazd spełnia wymagania niezbędne do uznania go za zabytek.

Opinia rzeczoznawcy, wydanie białej karty

Aby rejestracja pojazdu na zabytek była możliwa, niezbędna jest opinia rzeczoznawcy. Jego usługa jest płatna, dlatego właściciel samochodu musi przygotować się na dodatkowe opłaty. Zadaniem specjalisty jest sprawdzenie stanu technicznego, ocena stopnia zachowania oryginalnych części. Rzeczoznawca przygotuje dokumenty, z którymi należy stawić się u konserwatora zabytków. Jest to tzw. biała karta, czyli karta ewidencyjna ruchomego zabytku techniki. Wydawana jest w 3 egzemplarzach, składa się z 4 stronic, 27 pól do uzupełnienia. Informacje w niej zawarte to historia pojazdu, kolejne modernizacje, remonty, a także dane właściciela. Rzeczoznawca oferuje również pomoc przy wypełnianiu wniosków do konserwatora zabytków oraz diagnosty.

Decyzja Wojewódzkiego konserwatora zabytków

Po analizie dokumentów konserwator wydaje decyzję. Co ważne, nawet pozytywna opinia rzeczoznawcy nie oznacza, że urzędnik wyda pozwolenie na wpisanie samochodu do rejestru zabytków. Ma on pełne prawo, by zakwestionować ocenę, a właścicielowi pojazdu wręczyć odpowiedź odmowną.

Ważne! Właściciel pojazdu może odwołać się od odmownej decyzji konserwatora zabytków!

Badanie techniczne w Okręgowej Stacji Kontroli Pojazdów

Jeśli decyzja konserwatora jest pozytywna, właściciel samochodu musi udać się do Okręgowej Stacji Kontroli Pojazdów. Badanie techniczne samochodu zabytkowego wykonuje się tylko raz, chyba że pojazd ten ma być wykorzystywany do celów zarobkowych.

Z samochodem zabytkowym należy udać się do okręgowej stacji, ponieważ to jej pracownicy mają uprawnienia do badania tego rodzaju pojazdów. Zadaniem diagnosty jest weryfikacja informacji zawartych w białej karcie i sprawdzenie faktycznego stanu pojazdu.

Rejestracja na zabytek w wydziale komunikacji

Dopiero z kompletem dokumentów można udać się do wydziału komunikacji, aby zarejestrować auto na zabytek. Procedura wygląda identycznie jak w przypadku rejestracji każdego innego samochodu. Właściciel musi więc przygotować stosowny wniosek. Pojazd można zarejestrować osobiście lub przez pełnomocnika. Komplet dokumentów będzie nieco się różnić w przypadku samochodów sprowadzonych z zagranicy.

Jakie dokumenty są potrzebne, aby zarejestrować auto zabytkowe?

W przypadku każdej rejestracji, konieczne jest przedstawienie kompletu dokumentów. Jeśli właściciel chce zarejestrować samochód na zabytek, musi przygotować:

• wypełniony wniosek;
• dotychczasowy dowód rejestracyjny lub oświadczenie o jego braku;
• kartę pojazdu, jeśli jest;
• dowód własności pojazdu zabytkowego; może to być umowa kupna-sprzedaży, fatura VAT, umowa darowizny, potwierdzenie przyjęcia spadku;
• tablice rejestracyjne;
• dowód osobisty;
• uwierzytelnioną kopię decyzji w sprawie wpisania pojazdu do rejestru zabytków, ewentualnie dokument potwierdzający ujęcie auta w wojewódzkiej ewidencji zabytków, czy wpisanie do inwetarza muzealiów;
• zaświadczenie o przeprowadzonym badaniu co do zgodności z warunkami technicznymi pojazdu zabytkowego;
• protokół oceny stanu technicznego auta.

W przypadku pojazdów sprowadzonych potrzebny będzie także:

• dowód odprawy celnej;
• potwierdzenie opłacenia akcyzy.

Ważne! Wszystkie dokumenty muszą być przetłumaczone na język polski przez tłumacza przysięgłego.

Ile kosztuje rejestracja auta na zabytek?

Procedura rejestrowania pojazdów zabytkowych nie tylko dłużej trwa, ale też więcej kosztuje. Na jakie wydatki musi się przygotować właściciel takiego auta?

• Orzeczenie rzeczoznawcy samochodowego to koszt ok. 500 zł.
• Przygotowanie przez rzeczoznawcę dokumentacji do rejestracji to koszt od 900 zł, a wniosek o przeprowadzenie badania technicznego to kolejne 300 zł.
• Przeprowadzenie badania technicznego w Okręgowej Stacji Pojazdów to 305 zł za auto osobowe, 183 zł za motocykl i motorower.
• Dodatkowo należy wnieść opłaty w urzędzie, czyli zapłacić 180 zł za tablice rejestracyjne, 54 zł za dowód rejestracyjny, 12,50 zł za nalepki legalizacyjne oraz 13,50 za pozwolenie czasowe.

Dlaczego warto zarejestrować auto jako pojazd zabytkowy?

Dlaczego warto zabiegać o rejestrację auta na zabytek? Dla wielu osób zakup takiego auta to po prostu dobra inwestycja, ponieważ jego wartość sukcesywnie wzrasta. Oczywiście zarejestrowanie auta na zabytek niesie ze sobą również inne korzyści. Właściciel takiego auta nie musi pamiętać o corocznych przeglądach technicznych, ponieważ badanie takie wykonuje się tylko raz, zanim trafi on na listę zabytków. Może też kupić korzystniejszą cenowo polisę OC i nie musi ubezpieczać auta na cały rok.

Bezterminowe badanie techniczne

Rejestracja samochodu na zabytek sprawi, że właściciel nie musi co rok stawiać się w stacji diagnostycznej, by przeprowadzić przegląd techniczny. Bywają jednka wyjątki od tej zasady.

Pamiętaj! Choć przegląd techniczny pojazdów zabytkowych wykonuje się raz, bywają sytuacje, w których zasada ta nie obowiązuje. Co roku muszą być sprawdzane samochody zabytkowe używane w pracy zarobkowej. Na przegląd należy też udać się z pojazdem, który brał udział w kolizji lub wypadku i w konsekwencji został uszkodzony.

Możliwość wykupienia OC krótkoterminowego

Pojazd mający status zabytku nie musi mieć całorocznego OC. Dotyczy to jednak tylko samochodów, którymi właściciel porusza się okazjonalnie, np. wybiera się na zloty każdego lata. W takiej sytuacji wystarczy 30-dniowa polisa, czyli tzw. krótkoterminowe OC. Stawki obowiązkowego ubezpieczenia są często atrakcyjniejsze dla posiadaczy pojazdów zabytkowych niż dla pozostałych kierowców.

Ważne! Ubezpieczenie OC jest obowiązkowe dla każdego pojazdu mechanicznego, który ma poruszać się po drogach publicznych. Bez polisy nie zostanie od dopuszczony do ruchu drogowego. Kierowcy grozi również kara finansowa za niedopełnienie obowiązku.

O czym musisz pamiętać , mając samochodów wpisany do rejestru zabytków?

Na właścicielu samochodu wpisanego do rejestru zabytków ciążą też pewne obowiązki. Zanim więc zaczniesz rejestrację pojazdu zabytkowego, poznaj je wszystkie. Do najważniejszych należy pilnowanie terminu upływu ważności OC oraz dbanie o stan techniczny auta.

Pilnowanie terminu OC

Auto wpisane na listę pojazdów historycznych musi mieć wykupione ubezpieczenie OC. Brak polisy uniemożliwia użytkowanie samochodu, grozi nałożeniem kary finansowej na właściciela.

Właściciel pojazdu zabytkowego, który decyduje się na ubezpieczenie krótkoterminowe, musi pamiętać, że nie przedłuży się ono automatycznie.

Uzyskanie zgody Konserwatora zabytków na naprawy

Jeśli pojazd unikatowy wymaga naprawy, ale też wymiany jakiegoś elementu (silnika, skrzyni biegów, mostu napędowego itd.), najpierw właściciel musi uzyskać zgodę Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. To kolejny obowiązek, jak wynika z wpisania pojazdu na listę zabytków.

Konserwatora należy również informować o zmianie własnościciela samochodu zabytkowego. Podczas gdy sprzedaż normalnego auta wymaga zgłoszenia w wydziale komunikacji i w towarzystwie ubezpieczeniowym, w przypadku pojazdu zabytkowego informacja ta musi dotrzeć również do konserwatora.

Troska o stan techniczny samochodu

Pojazdem zabytkowym trzeba też odpowiednio się zajmować. Oznacza to, że za wszelkie zaniedbania właściciel może otrzymać karę.

Rejestracja samochodu zabytkowego to znaczie dłuższa, bardziej skomplikowana i kosztowna. To nie tylko przywileje jak może się wydawać wielu osobom, ale też konkretne obowiązki. O tym, czy auto zostanie wpisane na listę zabytku, decyduje konserwator zabytków po analizie oceny rzeczoznawcy, na podstawie przedstawionych dokumentów, wydając stosowne zaświadczenie. Jak łatwo zauważyć, wpisanie samochodu do rejestru zabytków, czy centralnej ewidencji dóbr kultury odbywa się więc na szczególnych warunkach.

Osoby poruszające się pojazdem historycznym, zabytkowym muszą szczególnie dbać o kondycję samochodów, ponieważ za zaniebania może zostać na nich nałożona kara. Muszą też pamiętać o obowiązkowym OC. Niestety często mogą spotkać się z odmową sprzedaży dodatkowego autocasco.

Zanim zdecydujesz się przebrnąć przez całą procedurę rejestracji pojazdu na zabytek, zastanów się, czy to rzeczywiście opłacalna inwestycja. Być może lepszym rozwiązaniem jest standardowa rejestracja i możliwość normalnego użytkowania samochodu. W każdym przypadku decyzja może być inna i podyktowana innymi względami.