Potrzebujesz szybko coś sprawdzić? Spierasz się z kimś na temat przepisów? A może właśnie przygotowujesz się do pierwszego egzaminu na prawo jazdy? Nie musisz znać Ustawy Prawo o ruchu drogowym na wyrywki, by poruszać się po polskich drogach publicznych, ale znajomość podstawowych przepisów drogowych jest obowiązkowa. Nieznajomość przepisów nie zwalnia Cię z odpowiedzialności za wykroczenia drogowe

Podstawą prawną dla przepisów drogowych w Polsce jest wspomniana już Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 roku Prawo o ruchu drogowym. W 152 artykułach ten dokument reguluje praktycznie wszystko, co powinno się dziać w ruchu pojazdów po drogach publicznych.

Pojazdy, kierowcy i uprawnienia do kierowania pojazdami

Zaczniemy od tego, kiedy w ogóle możesz wsiąść za kółko.

Jakie są rodzaje pojazdów?

  • pojazd silnikowy – jak sama nazwa wskazuje, jest to pojazd wyposażony w silnik z wyłączeniem motoroweru i pojazdu szynowego,
  • motorower – pojazd dwu- lub trójkołowy z silnikiem do 50 cm3 lub do 4kW mocy w przypadku silników elektrycznych, którego prędkość maksymalna nie przekracza 45 km/h,
  • motocykl – pojazd samochodowy dwukołowy, z bocznym wózkiem lub trójkołowy z silnikiem o pojemności powyżej 50 cm 3,
  • czterokołowiec – pojazd samochodowy, który nie jest samochodem osobowym, ciężarowym lub motocyklem, którego masa własna nie przekracza 550 kg dla przewozu rzeczy i 400 kg dla przewozu osób,
  • czterokołowiec lekki – to czterokołowiec, którego masa własna nie przekracza 350 kg, a konstrukcja umożliwia jazdę z prędkością maksymalnie 45 km/h,
  • pojazd złożony samodzielnie – (SAM)

Z uwagi na różne rodzaje pojazdów, w Polsce istnieje kilka kategorii prawa jazdy.

Nazwa kategorii Jakimi pojazdami możesz kierować Ile musisz mieć lat, żeby uzyskać prawo jazdy
AM
  • motorower
  • czterokołowiec lekki
  • powyższe pojazdy z przyczepą (tylko na terenie RP).
14 lat
A1
  • motocykl o pojemności skokowej silnika do 125 cm3, mocy do 11 kW i stosunku mocy do masy własnej do 0,1 kW/kg
  • motocykl trójkołowy o mocy do 15 kW
  • pojazdy z kategorii AM
  • powyższe pojazdy z przyczepą (tylko na terenie RP).
16 lat
A2
  • motocykl, który spełnia wszystkie poniższe warunki o mocy do 35 kW, stosunku mocy do masy własnej do 0,2 kW/kg,
  • motocykl trójkołowy o mocy do 15 kW
  • pojazdy z kategorii AM
  • powyższe pojazdy z przyczepą (tylko na terenie RP)
18 lat
A
  • każdy motocykl
  • pojazd z kategorii AM
  • powyższe pojazdy z przyczepą (tylko na terenie RP).
  • 20 lat – jeśli masz od co najmniej 2 lat prawo jazdy kategorii A2
  • 24 lata – jeśli nie masz od co najmniej 2 lat prawa jazdy kategorii A2
B1
  • czterokołowiec (na przykład duży quad)
  • pojazd z kategorii AM
16 lat
B
  • pojazd samochodowy o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 t (na przykład samochód osobowy), z wyjątkiem autobusu i motocykla
  • powyższy pojazd połączony z lekką przyczepą (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg)
  • pojazd z kategorii AM
  • zespół pojazdów złożony z pojazdu samochodowego o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 t (z wyjątkiem autobusu i motocykla) oraz przyczepy. Jednak łączna dopuszczalna masa całkowita całego zespołu nie może przekroczyć 3500 kg. Jeśli zdasz dodatkowy egzamin praktyczny i będziesz mieć o tym wpis w prawie jazdy, dopuszczalna masa całkowita zespołu może sięgać 4250 kg,
  • ciągnik rolniczy i pojazd wolnobieżny – tylko na terenie RP,
  • zespół pojazdów złożony z ciągnika rolniczego oraz lekkiej przyczepy (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg) – (tylko na terenie RP)
  • zespół pojazdów złożony z pojazdu wolnobieżnego oraz lekkiej przyczepy (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg) – (tylko na terenie RP)
  • jeśli masz prawo jazdy kategorii B od co najmniej 3 lat – motocykl o pojemności skokowej silnika do 125 cm3, mocy do 11 kW i stosunku mocy do masy własnej do 0,1 kW/kg – (tylko na terenie RP)
18 lat
B+E
  • zespół pojazdów złożony z pojazdu z kategorii B i przyczepy o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony
  • zespół pojazdów złożony z ciągnika rolniczego lub pojazdu wolnobieżnego i przyczepy lub przyczep – (tylko na terenie RP)
  •  
18 lat
C
  • pojazd samochodowy o dopuszczalnej masie całkowitej ponad 3,5 t, z wyjątkiem autobusu (na przykład duża ciężarówka)
  • zespół pojazdów – powyższy pojazd i lekka przyczepa (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg)
  • pojazd z kategorii AM
  • ciągnik rolniczy lub pojazd wolnobieżny – (tylko na terenie RP)
  • zespół pojazdów złożony z ciągnika rolniczego lub pojazdu wolnobieżnego oraz lekkiej przyczepy (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg) – (tylko na terenie RP)
21 lat
C1
  • pojazd samochodowy o dopuszczalnej masie całkowitej ponad 3,5 t do 7,5 t, z wyjątkiem autobusu (na przykład mała ciężarówka)
  • zespół pojazdów – powyższy pojazd i lekka przyczepa (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg)
  • pojazd z kategorii AM
  • ciągnik rolniczy lub pojazd wolnobieżny – (tylko na terenie RP),
  •  
  • zespół pojazdów złożony z ciągnika rolniczego lub pojazdu wolnobieżnego oraz lekkiej przyczepy (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg) – (tylko na terenie RP)
18 lat
C1+E
  • zespół pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej do 12 ton, który składa się z:
    • pojazdu, który ciągnie – pojazdy z kategorii C1
    • przyczepy (na przykład mała ciężarówka z przyczepą)
  • zespół pojazdów złożony z ciągnika rolniczego lub pojazdu wolnobieżnego oraz przyczepy lub przyczep – (tylko na terenie RP)
18 lat
C+E
  • zespół pojazdów złożony z pojazdu z kategorii C i przyczepy,
  • zespół pojazdów złożony z ciągnika rolniczego lub pojazdu wolnobieżnego oraz przyczepy lub przyczep – (tylko na terenie RP)
21 lat
D
  • autobus
  • zespół pojazdów złożony z autobusu oraz z lekkiej przyczepy (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg)
  • pojazd z kategorii AM
  • ciągnik rolniczy lub pojazd wolnobieżny – (tylko na terenie RP,
  • zespół pojazdów złożony z ciągnika rolniczego lub pojazdu wolnobieżnego oraz lekkiej przyczepy (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg) – (tylko na terenie RP)
24 lata
D1
  • autobus przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu do 17 osób łącznie z kierowcą, o długości do 8 m
  • zespół pojazdów złożony z pojazdu, o którym mowa powyżej, oraz z lekkiej przyczepy (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg)
  • pojazd z kategorii AM
  • ciągnik rolniczy lub pojazd wolnobieżny – (tylko na terenie RP,
  • zespół pojazdów złożony z ciągnika rolniczego lub pojazdu wolnobieżnego oraz lekkiej przyczepy (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg) – (tylko na terenie RP)
21 lat
D1+E
  • zespół pojazdów złożony z pojazdu kategorii D1 i przyczepy
  • zespół pojazdów złożony z ciągnika rolniczego oraz przyczepy lub przyczep – (tylko na terenie RP)
  • zespół pojazdów złożony z pojazdu wolnobieżnego (na przykład walca) oraz przyczepy lub przyczep – (tylko na terenie RP)
21 lat
D+E
  • zespół pojazdów złożony z pojazdu z kategorii D i przyczepy
  • ciągnik rolniczy lub pojazd wolnobieżny – (tylko na terenie RP,
  • zespół pojazdów złożony z ciągnika rolniczego lub pojazdu wolnobieżnego oraz lekkiej przyczepy (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg) – (tylko na terenie RP.
24 lata
T
  • ciągnik rolniczy
  • pojazd wolnobieżny (na przykład walec)
  • zespół pojazdów złożony z ciągnika rolniczego i przyczepy lub przyczep
  • zespół pojazdów złożony z pojazdu wolnobieżnego (na przykład walca) i przyczepy lub przyczep
  • pojazd z kategorii AM
16 lat
Tramwaj
  • tramwaj
21 lat
Źródło: https://www.gov.pl/web/gov/kategorie-prawa-jazdy

Zasady ogólne ruchu drogowego

Zasady ogólne określa art. 16 Ustawy Prawo o ruchu drogowym. Zasad jest 7.

  1. Obowiązuje ruch prawostronny.
  2. Dla drogi dwujezdniowej kierowca jest obowiązany jechać po prawej jezdni.
  3. Dla drogi dwukierunkowej kierowca jest obowiązany jechać po pasie na prawej połowie jezdni.
  4. Kierowca jest obowiązany jechać możliwie blisko prawej krawędzi jezdni i jeśli pasy są wyznaczone, nie wolno mu zajmować więcej niż jednego pasa.
  5. Kierowcy pojazdów zaprzęgowych, rowerów, wózków rowerowych, motorowerów, wózków ręcznych oraz pojazdów napędzanych silnikiem są obowiązani poruszać się po poboczu, chyba że nie nadaje się ono do ruchu, albo poruszanie się po nim utrudniałoby ruch pieszym.
  6. Jeśli na jezdni, po której porusza się kierowca, są szyny, kierowca musi ustąpić pojazdowi szynowemu.
  7. Na skrzyżowaniu i przed nim rowerzysta, motorowerzysta oraz motocyklista może poruszać się środkiem pasa, ale tylko jeśli ten pas umożliwia jazdę w wielu kierunkach.

Te przepisy najczęściej łamią osoby powracające z Wielkiej Brytanii lub innych krajów, gdzie obowiązuje ruch lewostronny, oraz rowerzyści, którzy jeżdżą środkiem pasa ruchu przez całą drogę lub utrudniają ruch pieszych.

Zmiana pasa ruchu lub kierunku jazdy

Przy zmianie pasa ruchu kierowca zmieniający pas musi przepuścić kierowców, które już się na nim znajdują, chyba że zwężenie drogi lub przeszkoda uniemożliwia dalszą jazdę tym pasem – wtedy kierowcy jadący docelowym pasem powinni wpuścić kierowcę zmieniającego pas.

Podczas manewru skręcania kierowca powinien zbliżyć się do:

  • prawej krawędzi pasa ruchu lub jezdni, jeśli skręca w prawo,
  • lewej krawędzi pasa ruchu lub jezdni, jeśli skręca w lewo,
  • środka jezdni na drodze dwukierunkowej.

Porównaj ceny OC i AC

Mimo że ustawa nie określa jednoznacznie, który pas ruchu zająć kierowca po zakończeniu manewru, przyjmuje się, że powinien zająć pas najbliżej prawej krawędzi jezdni.

Kierowca musi zasygnalizować zamiar zmiany pasa lub kierunku jazdy odpowiednio wcześnie, czyli w taki sposób, aby to nie było zaskoczeniem dla innych użytkowników ruchu drogowego. Służą temu kierunkowskazy lub ręka w przypadku rowerów.

Zawracanie jest zabronione:

  • na drodze jednokierunkowej,
  • w tunelach,
  • mostach i wiaduktach,
  • na autostradzie,
  • na drodze ekspresowej, z wyjątkiem skrzyżowania lub miejsca przeznaczonego do zawracania,
  • w warunkach, które mogłyby zagrozić bezpieczeństwu ruchu lub ten ruch utrudnić.

Wyprzedzanie

Przed rozpoczęciem wyprzedzania, kierowca musi upewnić się, czy:

  • ma do tego odpowiednią widoczność i miejsce,
  • w danym miejscu nie ma zakazu wyprzedzania,
  • manewr nie utrudni ruchu,
  • pojazd za nami lub przed nami nie rozpoczął wyprzedzania,
  • jesteśmy widoczni w lusterkach pojazdu wyprzedzanego. Jeśli nie masz co do tego pewności, zrezygnuj z manewru.

Kierowca powinien mijać pojazd wyprzedzany z lewej strony z wyjątkiem sytuacji gdzie:

  • wyprzedzany jest pojazd szynowy – jeśli warunki na drodze nie stanowią inaczej, pojazd szynowy powinien być wyprzedzany z prawej strony,
  • wyprzedzany pojazd skręca w lewo – wówczas wyprzedzać go należy z prawej strony,
  • manewr ma miejsce na drodze jednokierunkowej,
  • wyprzedzanie ma miejsce na jezdni dwukierunkowej, gdzie co najmniej dwa pasy ruchu w terenie zabudowanym lub trzy pasy ruchu w terenie niezabudowanym prowadzą w tym samym kierunku,
  • rowerzysta ma możliwość wyprzedzić inne, powoli jadące pojazdy z prawej strony.

Kiedy nie wolno wyprzedzać? Ten manewr jest zabroniony:

  • na linii ciągłej,
  • na przejazdach i bezpośrednio przed nimi,
  • na niebezpiecznym zakręcie oznaczonym znakiem ostrzegawczym,
  • przy zbliżaniu się do szczytu wzniesienia (chyba że jest to droga jednokierunkowa albo dwupasmówka z wydzielonymi pasami ruchu),
  • na skrzyżowaniu, chyba że jest to rondo, albo pojazd wyprzedzany sygnalizuje skręt w kierunku, który nie grozi kolizją.

Nie wolno także wyprzedzać pojazdu uprzywilejowanego w terenie zabudowanym. Czym jest pojazd uprzywilejowany? Jest to pojazd wysyłający sygnały świetlne i dźwiękowe jednocześnie. Dotyczy to także pojazdów w kolumnie, gdzie pierwszy i ostatni pojazd ma włączone sygnały świetlne i dźwiękowe.

Pierwszeństwo przejazdu

Nieustąpienie pierwszeństwa przejazdu oraz nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu to 2. i 3. najczęstsza przyczyna wypadków. W tym momencie warto wspomnieć o zasadzie ograniczonego zaufania, która brzmi:

Uczestnik ruchu i inna osoba znajdująca się na drodze mają prawo liczyć, że inni uczestnicy tego ruchu przestrzegają przepisów ruchu drogowego, chyba że okoliczności wskazują na możliwość odmiennego ich zachowania.

Dodatkowo w przypadku pierwszeństwa przejazdu szczególna ostrożność polega na:

  • zdjęciu nogi z gazu,
  • postawieniu nogi na pedale hamulca,
  • dokładnej ocenie sytuacji.

To szczególnie ważne w świecie, w którym istnieją osoby specjalizujące się w wyłudzaniu odszkodowań w ten sposób.

Pojazd uprzywilejowany w akcji zawsze ma pierwszeństwo przejazdu.

Na skrzyżowaniu o pierwszeństwie decydują:

  • wskazania osoby kierującej ruchem (np. policjanta),
  • sygnały świetlne,
  • znaki drogowe,
  • ogólne zasady.

Zasady ogólne dotyczą sytuacji, kiedy nie ma kierującego ruchem, sygnałów świetlnych lub znaków. Wtedy pierwszeństwo ma:

  • pojazd szynowy (tramwaj),
  • pojazdy, które mają prawą wolną,
  • tramwaj, który opuszcza rondo.

Pojazd włączający się do ruchu zawsze musi ustąpić pierwszeństwa pojazdom, które już się w ruchu znajdują.

Pierwszeństwo przejazdu jest jednym z najważniejszych przepisów w kontekście ubezpieczenia, ponieważ jego nieustąpienie często przesądza o sprawstwie kolizji lub wypadku. To z kolei ma znaczenie przy obliczaniu składki za OC. Mając na koncie wiele szkód z Twojej winy, za OC zapłacisz dużo.

A jeśli uważasz, że cena Twojego OC mogłaby być lepsza, skorzystaj z naszego kalkulatora OC i AC.

Zatrzymanie i postój

Zacznijmy od definicji.

  • zatrzymanie – unieruchomienie pojazdu z własnej woli na czas krótszy niż 60 sekund,
  • postój – unieruchomienie pojazdu na czas dłuższy niż 60 sekund, też z własnej woli.

Przed wykonaniem jednego albo drugiego, upewnij się, że Twój pojazd nie będzie nikomu przeszkadzał. Stąd przy zatrzymywaniu się lub postoju na jezdni zadbaj o to, żeby Twój pojazd znalazł się jak najbliżej krawędzi jezdni, równolegle do niej. W terenie niezabudowanym pojazd powinien stać na poboczu, jeśli to możliwe.

Zatrzymywanie jest zakazane:

  • w tunelach,
  • na mostach i wiaduktach,
  • na autostradach,
  • na drogach ekspersowych,
  • na pasie między jezdniami,
  • na przejściach dla pieszych,
  • na przejazdach,
  • na drodze dla rowerów,
  • w zatoczkach autobusowych,
  • na skrzyżowaniach,
  • na jezdni wzdłuż linii ciągłej,
  • bliżej niż 15 m do przystanku lub początku/końca wysepki przystankowej,
  • bliżej niż 10 m do przejazdu, przejść dla pieszych (za wyjątkiem dróg jednokierunkowych), znaków drogowych lub sygnałów świetlnych, jeśli pojazd by je zasłaniał, skrzyżowań.

Samochody, motocykle, motorowery, rowery i wózki rowerowe mają prawo stać na chodniku, jeśli:

  • nie ma w tym miejscu zakazu postoju,
  • stoją przy krawędzi jezdni,
  • nie utrudniają ruchu pieszym,
  • pozostawione jest minimum 1,5m przestrzeni dla pieszych,
  • nie mają przyczep.

Porównaj ceny OC i AC

Najczęstsze wykroczenia w ruchu drogowym

Co roku Biuro Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego przy Komendzie Głównej Policji w Polsce publikuje raport na temat wypadków drogowych. W raporcie za 2023 rok możemy przeczytać, że najczęstszą przyczyną wypadków drogowych w tym okresie było:

  • niedostosowanie prędkości do warunków ruchu – 580 wypadków (662 osoby zabite),
  • nieustąpienie pierwszeństwa przejazdu – 200 wypadków (223 osoby zabite),
  • nieprawidłowe zachowania wobec pieszego – 142 wypadki (143 osoby zabite),
  • nieprawidłowe wyprzedzanie – 130 wypadków (136 osób zabitych).

Pamiętaj, że nie tylko przestrzeganiem przepisów czy ostrożną jazdą możesz zapewnić sobie i innym bezpieczeństwo na drodze. Jeśli dojdzie do kolizji czy wypadku, docenisz szeroki zakres ubezpieczenia komunikacyjnego. Nie chodzi tylko o obowiązkowe OC, które chroni Cię przed finansowymi skutkami szkód wyrządzonym innym użytkownikom dróg. Warto rozważyć rozszerzenie ochrony o polisę assistance, autocasco czy NNW.

Jeśli kupujesz ubezpieczenie samochodu za pośrednictwem kalkulatora OC i AC, sprawdź również możliwość zwiększenia swojej ochrony nawet w kilkunastu towarzystwach! Może się okazać, że taki dodatek do polisy OC będzie Cię kosztował zaledwie kilkadziesiąt złotych więcej, a jego zakres pozwoli Ci skorzystać ze wsparcia w najmniej oczekiwanych sytuacjach.

  1. Wszystkie przepisy ruchu drogowego obowiązuje w Polsce reguluje Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 roku Prawo o ruchu drogowym, zwana także potocznie Kodeksem drogowym.
  2. W 2024 roku ukazał się raport wypadków przygotowany przez Komendę Główną Policji za rok 2023.  Wynika z niego, że najczęstszą przyczyną wypadków spowodowanych przez kierowców jest niedostosowanie prędkości do warunków ruchu (580 wypadków).
  3. Wyprzedzanie innego pojazdu jest zabronione, na linii ciągłej, na przejazdach i bezpośrednio przed nimi, na niebezpiecznym zakręcie oznaczonym znakiem ostrzegawczym, przy zbliżaniu się do szczytu wzniesienia (chyba że jest to droga jednokierunkowa albo dwupasmówka z wydzielonymi pasami ruchu), na skrzyżowaniu, chyba że jest to rondo, albo pojazd wyprzedzany sygnalizuje skręt w kierunku, który nie grozi kolizją.
  4. Pojazdy uprzywilejowane (np. karetki pogotowia, wozy straży pożarnej czy radiowozy) zawsze mają pierwszeństwo przejazdu.

Bibliografia

  • Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 roku Prawo o ruchu drogowym.
  • Raport Biura Ruchu Drogowego KGP „Wypadki drogowe w Polsce w 2023 roku”.

FAQ - najczęściej zadawane pytania o podstawowe przepisy drogowe

  1. Co to jest szczególna ostrożność?

    Szczególna ostrożność polega na zwiększeniu uwagi, ostrożności, dostosowaniu zachowania do warunków na drodze w taki sposób, by móc możliwie szybko zareagować na potencjalne niebezpieczeństwo.

  2. Czym różni się zatrzymanie od postoju pojazdu?

    Zatrzymanie to inaczej unieruchomienie pojazdu z własnej woli na czas krótszy niż 60 sekund, natomiast postój polega na unieruchomieniu pojazdu na czas dłuższy niż 60 sekund - także z własnej woli kierowcy.

  3. Jak rozpoznać, kto ma pierwszeństwo na skrzyżowaniu równorzędnym?

    Na skrzyżowaniu równorzędnym pierwszeństwo przejazdu ma pojazd, który znajduje się po prawej stronie. Tzw. zasadą prawej ręki należy się kierować, jeśli skrzyżowanie nie jest wyraźnie oznaczone lub widnieje przy nim znak A-5.

redakcja

Specjaliści z zakresu ubezpieczeń komunikacyjnych przygotowują dla Ciebie jakościowe treści pisane prostym językiem w oparciu o dokumenty OWU i własne doświadczenia. Jesteśmy na bieżąco z nowościami na rynku ubezpieczeniowym, dociekliwie sprawdzamy oferty i porównujemy je ze sobą, abyś mógł otrzymać produkt najbardziej dopasowany do własnych potrzeb.

Subscribe
Powiadom o
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments
×

Zmniejsz koszt polisy OC nawet do 50%!

Porównaj Ceny