Przedawnienie mandatu – po jakim czasie następuje?

Jeśli otrzymałeś grzywnę za wykroczenie na drodze, z pewnością nie chcesz zbyt szybko dokonać jej opłaty. Wielu kierowców liczby na przedawnienie tego typu kary. Jak się okazuje, tak jak wiele innych sankcji, również mandaty mają określoną „datę ważności”. Po jakim czasie następuje przedawnienie? Kiedy funkcjonariusz może wystawić mandat? Czy można odwołać się do tego typu kary? Czytaj dalej

Do grudnia 2023 do budżetu państwa wpłynęło aż 1 mld 169 mln 693 tys. zł z tytułu mandatów karnych. Łącznie wystawiono ich aż 3,85 mln. Ten niechlubny wynik jest m.in. konsekwencją zmian w przepisach o ruchu drogowym oraz nieuchronności kary. Warto zatem dowiedzieć się, czy w przypadku mandatów możliwe jest jakiekolwiek przedawnienie.

W jakiej sytuacji funkcjonariusz może wystawić mandat?

Funkcjonariusz może wystawić mandat, gdy złapie sprawcę na tzw. gorącym uczynku. Chodzi m.in. o sytuację, kiedy policjant widział, popełnienie czynu zabronionego. Przykładem jest choćby wyprzedzanie na linii ciągłej. Kolejnym przypadkiem jest przekroczenie prędkości dostrzeżony przez funkcjonariusza, który dokonuje patrolu dróg samochodem bądź mierzy prędkość za pomocą urządzeń laserowych.

Co ważne, mandat może zostać dostarczony do sprawcy nawet jakiś czas po popełnieniu wykroczenia. Tak stanie się, np. jeśli kierowca, dokonując czynu zabronionego, nie został przyłapany na gorącym uczynku, lecz zostało to zarejestrowane na fotoradarze. Wówczas sprawca może oczekiwać otrzymania zdjęcia zrobionego przez urządzenie rejestrujące. Taki mandat powinien trafić do niego w ciągu 180 dni od zdarzenia.

Jakie są rodzaje mandatów?

W Polsce można spotkać się z trzema rodzajami mandatów. Pierwszym z nich jest mandat gotówkowy, który należy opłacić zaraz po dokonaniu wykroczenia. Jest wystawiany głównie cudzoziemcom, którzy nie mają stałego zamieszkania w Polsce bądź przebywają w kraju tymczasowo.

Innym rodzajem tego dokumentu jest mandaty kredytowany. Grzywnę należy opłacić w ciągu 7 dni od jego wystawienia. Takiej opłaty można dokonać np. za pomocą przelewu bankowego czy na poczcie.

O mandacie zaocznym mówi się wtedy, gdy sprawca popełnił wykroczenie i opuścił miejsce zdarzenia. Tego typu grzywna nakładana jest m.in. za nieprawidłowe parkowanie.

Czy od mandatu drogowego można się odwołać?

Jeśli uważasz, że otrzymałeś mandat bezpodstawnie, możesz się od niego odwołać. Nawet, jeśli przyjmując karę, działałeś pod wpływem stresu, jest szansa na złożenie wniosku o jej anulowanie. Wystarczy, że dostarczysz odpowiednie pismo do sądu rejonowego, właściwego dla miejsca zdarzenia popełnionego czynu, a ten uzna Twoją rację.

Kto może odwołać się od mandatu?

Od mandatu może odwołać się każdy, kto ma pewność, że otrzymał go bezzasadnie. Może to zrobić również rodzic bądź opiekun prawny osoby poniżej 17. roku życia. Od nałożonej kary może odwołać się także kurator lub pełnomocnik w imieniu osoby ubezwłasnowolnionej, a także przedstawiciel sądu czy policji.

Należy pamiętać, że na złożenie takiego wniosku sprawca ma 7 dni od otrzymania mandatu. Przedstawiciel służb może dokonać tego nawet po 7. dniu.

Kiedy warto odwołać się od mandatu?

Oto kilka sytuacji, w których warto rozważyć złożenie odwołania od mandatu:

• jeśli uważasz, że zostałeś błędnie zidentyfikowany jako osoba popełniająca wykroczenie, a masz dowody potwierdzające Twoją niewinność;
• kiedy popełniony czyn nie jest już wykroczeniem z uwagi na nowelizację przepisów;
• gdy otrzymałeś mandat w wyniku popełnienia czynu w obronie koniecznej bądź w obronie dobra chronionego prawem;
• gdy wykroczenie było wynikiem choroby psychicznej lub upośledzenia umysłowego.

Co przygotować do wniosku o odwołanie od mandatu?

Nie ma jednego obowiązującego wzoru wniosku o odwołanie od nałożonej grzywny. Jednak należy podać w nim niezbędne informacje. Są to:

• imię i nazwisko,
• adres
• numer PESEL,
• data i miejsce przygotowania wniosku,
• numer, seria i wysokość mandatu,
• szczegółowy opis zdarzenia,
• uargumentowanie, dlaczego sąd ma anulować nałożoną karę,
• nazwa i adres sądu rejonowego, właściwego dla miejsca zdarzenia.

Sporządzony dokument można dostarczyć osobiście do sądu rejonowego lub wysłać pocztą listem poleconym. Następnie kierowca zostanie poinformowany o dacie posiedzenia sądowego. Kolejnym etapem jest oczekiwanie na decyzję.

Po jakim czasie przedawnia się mandat?

O tym, czy mandat może się przedawnić, decyduje przede wszystkim rodzaj nałożonej na sprawcę grzywny. Oczywiste jest, że mandat gotówkowy nie ma okresu przedawnienia, ponieważ jest opłacany zaraz po dokonaniu wykroczenia. Mandat zaoczny uprawomocni się w chwili jego opłacenia. Natomiast gdy nie uiścisz opłaty w podanym terminie, organ, który go nałożył, przekaże sprawę do sądu.

Jedynie w przypadku mandatów kredytowanych można mówić o przedawnieniu. Ich „data ważności” kończy się po upływie 3 lat od dnia wystawienia. To jednak nie oznacza, że łatwo jest uniknąć uregulowania należnej kwoty!

Osoba, która nie opłaci mandatu w ciągu 7 dni od daty nałożenia grzywny, może odpowiadać w drodze postępowania egzekucyjnego. Tego typu sprawa prowadzona jest przez Naczelnika Urzędu Skarbowego (właściwego dla miejsca zamieszkania kierowcy ukaranego grzywną). Jeśli w ciągu trzech lat od uprawomocnienia mandatu nie zostanie on przymusowo ściągnięty, grzywna ulegnie przedawnieniu. Trzeba jednak mieć na uwadze, że wierzyciel wciąż może ubiegać się o zapłatę mandatu i złożyć pozew do sądu. W tym przypadku rozwiązaniem jest podniesienie zarzutu przedawnienia oraz wniesienie o oddalenie powództwa.

Warto wiedzieć, że śledzeniem niezapłaconych mandatów zajmują się nowoczesne programy komputerowe. Szansa na uchylenie się od opłacenia kary przed jej przedawnieniem jest więc bardzo niewielka. Niezależnie od tego, kiedy mandat ulega przedawnieniu, odpowiednie organy zadbają o zgłoszenie sprawy do Urzędu Skarbowego.

Czy mandat z fotoradaru ulega przedawnieniu?

Gdy otrzyma się mandat z fotoradaru, opłatę należy wnieść w ciągu 7 dni od jego otrzymania. Zgodnie z przepisami mandat ten zalicza się do zaocznych, które nie ulegają przedawnieniu.

Mimo, że mandat z fotoradaru nie ma określonej daty ważności, organ wystawiający ma rok na rozpoczęcie postępowania przeciwko kierowcy oraz na wniesienie sprawy do sądu. Jeśli w tym okresie postępowanie zostanie rozpoczęte, karalność wykroczenia ustaje po upływie 2 lat od jego rozpoczęcia. W sytuacji, gdy wyrok nie będzie przychylny dla kierowcy, będzie on musiał nie tylko opłacić grzywnę, ale także poniesie koszty postępowania sądowego.

Czy mandat za nieprawidłowe parkowanie ulega przedawnieniu?

Mandat za wycieraczką samochodu to grzywna znana wszystkim kierowcom. Należy do mandatów zaocznych. Dlatego też uzyskuje on uprawomocnienie w chwili jego opłacenia. Oznacza to zatem, że nie ma okresu przedawnienia. W przypadku nieuregulowania takiego mandatu w wyznaczonym terminie należy spodziewać się skierowania sprawy na drogę sądową.

Tak jak w przypadku mandatu z fotoradaru, gdy sąd nie rozpocznie postępowania w ciągu roku od otrzymania grzywny, dochodzi do przedawnienia. W przeciwnym wypadku ustanie karalności nastąpi po 2 latach.